Hoop in Colombia: de vredesonderhandelingen vorderen

Het nieuws stond op alle voorpagina's van de kranten in Bogota. Zondag 26 mei 2013 kondigden vertegenwoordigers van de FARC en de Colombiaanse regering in Havana aan dat ze een akkoord hadden over het eerste onderwerp van de onderhandelingen: land. Het is al meer dan 30 jaar geleden dat er een akkoord tussen de twee partijen werd getekend.

Naar een nieuwe realiteit op het platteland : een globale landhervorming

Voor ons in België is het belang van een dergelijk akkoord over land (landbouw en landgebruik) moeilijk te begrijpen. Maar in Colombia werd nooit een landhervorming doorgevoerd. De verdeling van het grondbezit is een van de meest ongelijke in de wereld (0,4 % van de eigenaars bezit 61,2 % van de gronden). Dat leidt onvermijdelijk tot een ongelijke verdeling van de rijkdom: miljoenen boeren werken voor enkele grootgrondbezitters en dat voor een aalmoes. De grote ongelijkheid op het vlak van de landbouw lag aan de oorsprong van het ontstaan van de FARC in de zestiger jaren. Hun voornaamste bestaansreden is sindsdien nooit veranderd: tot een rechtvaardige grondverdeling komen.

Zowel de regering, die door de grootgrondbezitters is omgekocht, als de FARC, die ontstaan is uit de uitgebuite boerenbevolking, hebben water bij hun wijn moeten doen. Zo spreekt men in het akkoord niet van een landhervorming in de strikte zin van het woord, maar van “zo te handelen dat het grootste deel van de bevolking zonder of met onvoldoende land, toegang krijgt tot land” (3). Het hoofd van de regeringsdelegatie, Humberto de la Calle, verklaarde dat “de kleine boer de hoeksteen van het akkoord vormt”, maar voegde er direct aan toe dat het geheel van de getroffen maatregelen “geen impact zullen hebben op het privébezit”.

De onderhandelingen

De volledige inhoud van de akkoorden zal pas bekendgemaakt worden op het einde van de vredesonderhandelingen, die nog uit vier andere luiken bestaan: de deelname en garanties voor een politieke oppositie; het einde van het gewapend conflict; het probleem van de drugstrafiek en herstelmaatregelen voor de slachtoffers van het conflict. Er is dus nog veel te doen. Het feit dat na zes maanden onderhandelen een eerste resultaat werd geboekt is een goed teken voor het vervolg van het vredesproces.

Druk van de straat

In haar politieke resolutie van 19 mei 2013 (4), bevestigt de Colombiaanse Communistische partij (PCC) opnieuw de belangrijke rol van de sociale organisaties binnen dit vredesproces, want “de regering wil niet alleen ‘dringend’ vrede, maar vooral een vrede zonder sociale, politieke of grondwettelijke veranderingen”. De sociale organisaties moeten bijgevolg druk uitoefenen om de onderhandelingen op hun eigen ritme te laten doorgaan (en niet op het ritme dat opgelegd wordt door de komende verkiezingen in Colombia). Ze moeten ook eisen dat er een echte verandering komt in de Colombiaanse maatschappij. Zo wijst de PCC op de noodzaak om “het groeiende verzet in het land samen te brengen. Dat is van het grootste belang om tot een echte volksbeweging te komen”.

Vooruitzichten

Sommige waarnemers menen dat de regering, door te onderhandelen met de FARC, een proces in gang heeft gezet waarvan ze de draagwijdte niet beseft. De regering dacht aanvankelijk alleen maar aan een snel en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren. Het huidig sociaaleconomisch model wil ze absoluut ongewijzigd laten. Zo kunnen investeerders zich veilig en gemakkelijk in het land vestigen, zo zien we in het kader van de vrijhandelsakkoorden die met de Verenigde Staten werden afgesloten. Maar de bevolking denkt daar anders over. Die is het militair conflict moe. Op het moment dat de regering ermee dreigde de onderhandelingen af te breken, kwam er veel straatprotest. Over heel het land zijn er vredesfora met veel publieke belangstelling. Die sturen voorstellen naar de onderhandelaars in Havana. Op die manier is de bevolking nauw bij de onderhandelingen betrokken. Ze weten dat dit de beste garantie is om tot tastbare resultaten te komen.

De weg naar de vrede is nog lang. Rechts zal blijven proberen om de onderhandelingen te doen mislukken, om kost wat kost zijn privileges te behouden. Wanneer men tot een globaal akkoord zou komen, belooft de uitvoering ervan nog moeilijker dan de onderhandelingen zelf. Het Colombiaanse volk is zich hiervan bewust en zal alles in het werk stellen om te bouwen aan een eerlijk en rechtvaardig Colombia.

[1] www.semana.com (27 mai 2013)
[2] Comunicado conjunto, publié sur www.elespectador.com (27 mai 2013)
[3] Comunicado conjunto, publié sur www.elespectador.com (27 mai 2013)
[4] www.pacocol.org 

Bron: www.intal.be