Verkiezingen in de Filippijnen: een democratie van geld en geweld

Verkiezingen in de Filippijnen tonen hoe een zogenaamde hoogdag van de democratie tot een klucht kan uitgroeien. Toch zet de progressieve volksbeweging er een mooi resultaat neer.

Op 13 mei trok de Filippijnen naar de stembus, voor de helft van de senaat, de kamer van volksvertegenwoordigers en op het gemeentelijk niveau. Minder jonge lezers kennen het land van de weerzinwekkende dictatuur van Ferdinand Marcos uit de jaren '70 en '80. Na diens val werden terug regelmatig verkiezingen georganiseerd. Maar de manier waarop een kleine groep van elitaire families de 'democratie' weet te gebruiken om onderling de macht te verdelen is fenomenaal. En achter de schermen maakt Uncle Sam daar natuurlijk handig gebruik van.

Stel je dus geen ernstig verkiezingsdebat voor over 's lands grote problemen: armoede, grootgrondbezit, corruptie, of de aanhoudende uitbuiting en onderdrukking door de VS en Europa. Het draaide ook nu weer uit op een potsierlijke stoelendans tussen de verschillende politieke families, gekruid met enkele showbizz-'personaliteiten' met twijfelachtige politieke voorkennis.

Filmsterren, zonen en dochters, en corrupte ex-presidenten

De verkiezingen voor de senaat werden gewonnen door Grace Poe, de dochter van een immens populaire filmster die onlangs overleed. Haar campagne teerde op het imago van haar vader, die in zijn films dikwijls de held speelde die het opnam voor de armen. Mevrouw Poe heeft echter geen enkele politieke ervaring en woonde tot voor kort in de VS.

De top drie kandidaten voor de senaat behoorden trouwens initieel zowel tot de oppositie als de meerderheid. Het is pas toen president Aquino hen gebood om een keuze te maken dat ze voor zijn lijst kozen.
Meer dan de helft van de 24 senatoren zijn zonen en dochters van vroegere senatoren. Onder hen twee broers en een broer-en-zus koppel. Een andere senatrice is de echtgenote van een vroegere senator en een nieuwbakken senator is een neef van de huidige president. Had ik al gezegd dat ook de dochter van de vicepresident nu in de senaat zit?

De nieuwe burgemeester van de hoofdstad Manilla wordt Joseph ‘Erap’ Estrada, de ex-president die in 2001 door een volksopstand werd afgezet omwille van corruptie. Hij werd na een lang proces veroordeeld voor plundering van de schatkist en mocht nooit meer deelnemen aan de politiek… tot hij in 2007 gratie kreeg van zijn opvolgster Arroyo. Die wordt op haar beurt vervolgd voor verkiezingsfraude, maar won nu toch een zitje in de kamer van volksvertegenwoordigers.

En hoe zou het met Imelda zijn, de weduwe van ex-dicator Marcos? Prima! Ze werd zoals verwacht herkozen in de kamer, terwijl haar zoon op post blijft in de senaat en haar dochter als provinciegouverneur.
Hoe ze er toch elke keer in slagen om verkozen te worden? Een mix van geld en geweld. De grootse mediacampagnes kosten handenvol geld. Envelopjes met bankbriefjes en stemadvies doen de ronde. En waar het geld niet helpt, heerst het geweld. Minstens 19 leden van de Ampatuan clan, in de vorige verkiezingscampagne nog verantwoordelijk voor een slachtpartij met 58 dodelijke slachtoffers, wonnen hun lokale verkiezingen. En ook de verdenking van fraude is nooit ver weg. Hoewel er elektronisch geteld wordt, komen de uitslagen slechts tergend traag door, soms met nogal bizarre patronen. Bovendien: Toen de overwinnaars van de senaatsverkiezingen werden uitgeroepen, was nog maar een kwart van de stemmen geteld!

Het volk eerst

Toch is er ook een lichtpuntje. Een deel van de zetels in de Filippijnse kamer is voorbehouden voor partijen. Sommige daarvan hebben zelfs een programma, jawel! Zij kunnen maximum 3 zetels per partij winnen. De Filippijnse progressieve volksbeweging stuurt al jaren enkele partijen in deze strijd. En met succes. Zij vormen het grootste blok in dit deel van de kamer, dankzij hun combinatie van dossierkennis en debat in het parlement en protest in de straat.

De bekendste partij is Bayan Muna, wat zoveel betekent als “het volk eerst”. Waarschijnlijk gaat die nu ook met 3 zetels lopen. Maar ook de vrouwenpartij Gabriela stevent af op een mooi resultaat, net als de partij van progressieve leerkrachten. Waarschijnlijk halen ook de progressieve jongerenpartij en de partij van arbeiders en boeren een zetel.

Teddy Casiño van Bayan Muna was tijdens deze verkiezingsslag kandidaat voor de senaat. Hij haalde het niet, maar sleepte wel meer dan 4 miljoen stemmen in de wacht (op 31,5 miljoen uitgebrachte stemmen). Het is een indicatie van de steun die de progressieve volksbeweging kent onder de bevolking. Na de verkiezingen zij het volgende: “Dit is niet het einde van onze strijd voor verandering ten gunste van de gewone man en vrouw. Er komen nog vele verkiezingscampagnes en bovendien zijn er nog veel andere manieren waarop we het volk kunnen dienen.” 

Bron: www.intal.be