Moeder van verdwenen Filipijnse activist krijgt steun in België

Van 18 tot 30 april was Edita Burgos in ons land. Ze is de moeder van Jonas en trekt de wereld rond met een film over de verdwijning van haar zoon.

Jonas Burgos werd ontvoerd op 28 april 2007 op klaarlichte dag in een winkelcentrum in Manilla. Hij werd meegenomen door gewapende mannen in een voertuig dat later bleek toe te horen aan het Filipijnse leger.

Jonas was 37 jaar op het moment van zijn arrestatie. Als landbouwkundige gaf hij vormingen over organische landbouw bij de progressieve boerenorganisatie Alyansa ng Magbubukid sa Bulacan. Hij is de zoon van Jose Burgos jr, icoon van de persvrijheid onder de dictatuur van Marcos.

Het Filipijnse Hooggerechtshof heeft de verdwijning van Jonas in 2013 erkend als een 'Gedwongen Verdwijning'. Hetzelfde gerechtshof heeft legergeneraal Maj. Harry Baliaga verantwoordelijk gesteld voor de verdwijning, en het Filipijnse leger aansprakelijk gesteld. Toch blijft het leger volhouden dat ze niets te maken hebben met de verdwijning van Jonas.

Straffeloosheid aanpakken

De Europese Unie steunt de Filipijnse overheid al jaren in haar strijd tegen straffeloosheid, via het EU-Philippines Justice Support Program (EPJUST II). Dit programma zet onder andere in op forensisch onderzoek en opleiding van politiemannen en militairen rond mensenrechten. Maar wat voor zin heeft dit als de wet toch niet wordt toegepast?

Terwijl generaal Baliaga in beschuldiging werd gesteld, werd sergeant Año in 2012 gepromoveerd tot hoofd van de Filipijnse inlichtingendienst. Año werd door Mrs. Burgos ook aangeduid als betrokkene. Dit toont dat er geen echte politieke wil is om de straffeloosheid aan te pakken.

Geen geïsoleerde zaak

De zaak van Jonas is helaas geen geïsoleerd geval. In de Filipijnen is het geen evidentie op te komen voor je rechten. Leden van sociale bewegingen worden er geviseerd in plaats van beschermd. Daarom zijn we in België sinds 2005 actief met het actieplatform Stop the Killings om dit fenomeen aan te kaarten. Onder de voormalige president Gloria Arroyo waren mensenrechtenschendingen schering en inslag. De nieuwe president doet het niet veel beter. Volgens mensenrechtenorganisatie Karapatan werden sinds juli 2010 meer dan 200 activisten vermoord; meer dan 500 mensen zitten opgesloten omwille van hun politiek engagement, en meerdere activisten verdwenen zonder enig spoor. Een van hen is Jonas. Edita brengt daarom niet enkel de zaak van haar zoon naar Europa, maar ook die van zoveel andere verdwenen activisten. Ze is erg actief in de organisatie Desaparecidos, een beweging die opkomt voor de rechten van verdwenen activisten in de Filipijnen.

“Jonas is mijn broer”

Gelukkig kan Edita rekenen op veel internationale steun. In 2009 kwam ze voor het eerst naar Europa. 1500 Belgen gingen toen op de foto met een affiche van Jonas waar op stond “Jonas is mijn broer”. We liepen met zo’n 350 zussen en broers door de straten van Brussel op zoek naar Jonas tijdens de Stop the Killingsactie. Een terugblik hier.

Het bezoek van mama Burgos kon dus verderbouwen op eerdere solidariteitsacties. Dit keer met nog meer weerklank: We brachten een bezoek aan leden van de Subcommittee on Human Rights van het Europees parlement. In 2010 werd in het Europees Parlement een resolutie gestemd rond gedwongen verdwijningen waarin expliciet naar Jonas verwezen werd. De leden van het subcommittee beloofden ons dat ze in het Parlement een update zullen vragen van de zaak van Jonas.  We brachten ook een bezoek aan het European External Action Service, zeg maar de buitenlandse zaken van de Europese Unie. Daar ontmoetten we de verantwoordelijke voor mensenrechten, en de Desk Officer Philippines, Thomas Wiersing. Hij was recent nog in de Filipijnen en staat in dicht contact met de Europese delegatie in Manilla. Hij zou hen zeker berichten van ons bezoek, en ook updates vragen.

We gingen op bezoek bij studenten in de Hogeschool in Kortrijk voor een gastles en in de Erasmus hogeschool in Brussel. Ze waren onder de indruk van de getuigenis van Edita en gingen allen op de foto als zus of broer van Jonas.

Op vijf verschillende plaatsen in ons land werd de film 'Burgos' vertoond, telkens gevolgd door een getuigenis. We konden zo meer dan 300 mensen bereiken, en iedereen ging mee op de foto.

Edita is een diepgelovige vrouw en lid van de Filipijnse seculiere Orde van de Karmelieten. Om ook druk te zetten via de Kerk, maakten we een afspraak met Monseigneur Bonny, de bisschop van Antwerpen. Deze nam veel tijd om te luisteren naar Edita's verhaal en hij was erg aangegrepen en verontwaardigd. Ook hij ging mee op de foto en beloofde een brief te schrijven naar de Filipijnse president.

Edita bracht ons een kort, maar heel inspirerend bezoek. Met veel bewondering blijven we achter voor deze dame die na 8 jaar nog even volhardend strijdt om haar zoon terug te vinden. In bijlage vind je een tijdslijn van alle stappen die ze ondernam, en hier de link naar een solidariteitsboodschap die we schreven nav de 8e herdenking van Jonas' verdwijning.

Ze kan blijven rekenen op onze steun!

Stop the Killings - Justice Now!